1. Giới thiệu về WTO

WTO, hay Tổ chức thương mại thế giới, là cơ quan quốc tế hàng đầu quản lý thương mại giữa các quốc gia. Được thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm 1995, WTO kế thừa Hiệp định Chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) và hiện có 164 quốc gia thành viên.

Mục tiêu chính của WTO là đảm bảo thương mại diễn ra suôn sẻ, minh bạch và tự do nhất có thể.

Tổ chức này quản lý các hiệp định thương mại đa phương liên quan đến hàng hóa, dịch vụ và sở hữu trí tuệ. WTO cũng giám sát chính sách thương mại quốc gia và hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đang phát triển.

Với nguyên tắc không phân biệt đối xử, bao gồm đối xử tối huệ quốc (MFN) và đối xử quốc gia, WTO đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cạnh tranh công bằng. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu năm 2025, vai trò của WTO càng trở nên nổi bật.

2. Dự báo Thương mại 2025 của WTO

Theo báo cáo “Global Trade Outlook and Statistics – April 2025” của WTO, thương mại hàng hóa toàn cầu dự kiến giảm 0,2% trong năm 2025. Nguyên nhân chính là do các biện pháp thuế quan của Mỹ và sự bất ổn trong chính sách thương mại.

Nếu các biện pháp trả đũa thuế quan được áp dụng, mức giảm có thể lên tới 1,5%. Trong khi đó, thương mại dịch vụ được dự báo tăng 4,0%, nhưng thấp hơn 1% so với dự đoán trước đó.

Dự báo này dựa trên mô hình cân bằng tổng quát động (CGE) của WTO. Mô hình này mô phỏng tác động của thuế quan đến dòng chảy thương mại toàn cầu, xem xét các yếu tố như đứt gãy chuỗi cung ứng và thay đổi hành vi tiêu dùng.

Các quy tắc mậu dịch mà WTO thiết lập giúp dự đoán những thay đổi này một cách chính xác hơn, theo Global Trade Outlook and Statistics – April 2025.

Tác động của Thuế quan Mỹ

Các biện pháp thuế quan của Mỹ đã gây ra những thay đổi lớn trong thương mại toàn cầu.

Bắc Mỹ dự kiến chứng kiến mức giảm mạnh, với xuất khẩu giảm 12,6% và nhập khẩu giảm 9,6%.

Ngược lại, châu Á và châu Âu có thể tăng nhẹ về khối lượng thương mại.

Trung Quốc được hưởng lợi từ sự chuyển hướng thương mại, với xuất khẩu sang các thị trường ngoài Bắc Mỹ tăng từ 4-9%.

Những thay đổi này nhấn mạnh tầm quan trọng của quy tắc mậu dịch do WTO quản lý trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực từ các chính sách bảo hộ.

Các Ngành Nghề Bị Ảnh Hưởng

Thuế quan không chỉ ảnh hưởng đến tổng khối lượng thương mại mà còn tác động đến các ngành cụ thể. Ngành công nghiệp ô tô và điện tử ở Bắc Mỹ dự kiến giảm mạnh do chi phí nhập khẩu tăng.

Ngược lại, ngành nông nghiệp ở châu Á có thể tăng trưởng nhờ nhu cầu chuyển dịch từ các thị trường khác. WTO đang theo dõi sát sao những biến động này để điều chỉnh các quy tắc mậu dịch phù hợp.

3. Vai trò Giải quyết Tranh chấp của WTO

WTO có một hệ thống giải quyết tranh chấp hiệu quả, với 631 yêu cầu tham vấn được nộp từ năm 1995 đến 2024. Trong năm 2025, Cơ quan Giải quyết Tranh chấp (DSB) tiếp tục tổ chức các cuộc họp vào ngày 24/3, 25/4 và 5/6.

Hệ thống này cho phép các quốc gia giải quyết mâu thuẫn thương mại một cách có tổ chức, tránh leo thang thành chiến tranh thương mại.

Quy trình giải quyết tranh chấp bao gồm tham vấn, xét xử bởi hội đồng, và kháng cáo lên Cơ quan Phúc thẩm (nếu cần). Tuy nhiên, Cơ quan Phúc thẩm hiện đối mặt với khó khăn do thiếu thành viên, dẫn đến các đề xuất cải cách như sử dụng hòa giải.

Ví dụ, vào năm 2025, Trung Quốc đã yêu cầu thành lập hội đồng trọng tài với Canada, thể hiện vai trò của WTO trong việc giải quyết tranh chấp kịp thời, theo WTO Dispute Settlement Gateway.

Theo Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala: “Hệ thống thương mại đa phương đang đối mặt với những thách thức chưa từng có, nhưng WTO vẫn cam kết duy trì môi trường thương mại công bằng và cởi mở.”

Tầm Quan trọng của Giải quyết Tranh chấp

Việc giải quyết tranh chấp không chỉ giúp duy trì trật tự thương mại mà còn củng cố niềm tin vào hệ thống đa phương. Trong bối cảnh bảo hộ gia tăng, vai trò của WTO trong việc đảm bảo các quốc gia tuân thủ quy tắc mậu dịch là không thể thay thế.

Các cuộc họp năm 2025 sẽ là cơ hội để cải thiện hiệu quả của hệ thống này.

4. Kết luận

WTO vẫn là trụ cột của hệ thống thương mại toàn cầu, bất chấp những thách thức từ bảo hộ và căng thẳng thuế quan. Với vai trò quản lý quy tắc mậu dịch, dự báo thương mại, và giải quyết tranh chấp, WTO giúp các quốc gia điều hướng những biến động kinh tế trong năm 2025.

Khi thế giới đối mặt với sự bất ổn, cam kết của Tổ chức thương mại thế giới trong việc duy trì thương mại mở và công bằng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Các bài viết có liên quan:

Tỷ giá ngoại tệ: Hiểu đúng để ứng phó hiệu quả với biến động kinh tế toàn cầu năm 2025

Tỷ giá hối đoái năm 2025: Biến động USD/VND và ảnh hưởng đến xuất khẩu Việt Nam 

Tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hướng đi bền vững từ chỉ số GDP đến kinh tế xanh

Đầu tư trực tiếp nước ngoài: Xu hướng mới và cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam năm 2025

Họ và tên: Đinh Hương Quỳnh

Mã sinh viên: 22050268

Lớp: INE3104 – 5