Tỷ giá hối đoái năm 2025: Biến động USD/VND và ảnh hưởng đến xuất khẩu Việt Nam

Nội dung bài viết

1. Tỷ giá hối đoái là gì và vì sao quan trọng?

Tỷ giá hối đoái là tỷ lệ chuyển đổi giữa hai đồng tiền, phản ánh sức mạnh tiền tệ của một quốc gia so với đồng tiền của quốc gia khác. Đây là yếu tố quan trọng giúp xác định giá trị của một đồng tiền trên thị trường quốc tế và ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động thương mại, đầu tư và tiêu dùng.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, biến động tỷ giá không chỉ tác động đến chi phí nhập khẩu mà còn quyết định khả năng cạnh tranh của một quốc gia. Các quốc gia có nền kinh tế mở, như Việt Nam, chịu tác động mạnh mẽ từ sự thay đổi của tỷ giá hối đoái, vì nó ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu.

Đặc biệt với Việt Nam – một nền kinh tế định hướng xuất khẩu, việc theo dõi sát sao tỷ giá USD/VND là vô cùng quan trọng. Các biến động tỷ giá có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu tận dụng cơ hội hoặc đối mặt với thách thức, từ đó quyết định mức độ thành công của nền kinh tế trong việc duy trì năng lực cạnh tranh toàn cầu.

2. Tình hình tỷ giá hối đoái USD/VND trong năm 2025

Biểu đồ: Tình hình tỷ giá hối đoái USD/VND năm 2025

Trong quý đầu năm 2025, tỷ giá USD/VND đã có nhiều biến động đáng kể. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tỷ giá trung tâm vào tháng 5/2025 đã lên mức 24.800 VND/USD – tăng 1,8% so với đầu năm. Đặc biệt, vào ngày 13/5, tỷ giá trung tâm đã vượt mốc 25.000 VND/USD, đạt mức 25.004 VND/USD, đánh dấu lần đầu tiên tỷ giá trung tâm vượt qua ngưỡng này kể từ khi áp dụng cơ chế tỷ giá trung tâm .

Sự tăng này phần lớn phản ánh tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước.

Chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì lãi suất cao để kiểm soát lạm phát, điều này làm cho USD trở nên mạnh hơn so với các đồng tiền khác, trong đó có VND. Sự biến động của USD/VND còn bị ảnh hưởng bởi tình trạng nhập siêu của Việt Nam trong một số ngành như công nghệ và năng lượng. Ngoài ra, áp lực từ việc dòng vốn đầu tư ngắn hạn rút ra khỏi các thị trường mới nổi cũng góp phần vào sự thay đổi tỷ giá USD/VND trong năm 2025.

Những yếu tố này cùng với các biến động toàn cầu đã khiến tỷ giá USD/VND có sự thay đổi rõ rệt, ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế và giao dịch ngoại hối tại Việt Nam.

3. Biến động tỷ giá và những nguyên nhân tiềm ẩn

Thứ nhất, tỷ giá hối đoái là yếu tố quan trọng trong nền kinh tế quốc tế và có ảnh hưởng sâu rộng đến các hoạt động thương mại toàn cầu. Biến động tỷ giá hối đoái có thể đến từ nhiều nguyên nhân kinh tế vĩ mô khác nhau. Một trong những yếu tố quan trọng là chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và các quốc gia lớn như Mỹ và EU. Khi lãi suất tại Mỹ hoặc EU thay đổi, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dòng vốn quốc tế, dẫn đến sự biến động tỷ giá của các đồng tiền.

Thứ hai, thâm hụt tài khoản vãng lai cũng là một nguyên nhân chính gây biến động tỷ giá hối đoái. Khi một quốc gia có sự mất cân đối lớn trong thương mại quốc tế (nhập khẩu vượt xuất khẩu), áp lực lên tỷ giá của quốc gia đó sẽ tăng, khiến tỷ giá hối đoái thay đổi.

Biến động tỷ giá hối đoái USD/VND

Thứ ba, diễn biến thị trường tài chính quốc tế, đặc biệt là sau khủng hoảng năng lượng và các cuộc khủng hoảng thương mại toàn cầu, có thể làm cho tỷ giá hối đoái thay đổi đột ngột. Các biến động như vậy ảnh hưởng đến lòng tin của các nhà đầu tư và khiến họ thay đổi chiến lược tài chính, từ đó tác động lên tỷ giá.

Thứ tư, tâm lý thị trường cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định biến động tỷ giá hối đoái. Khi các doanh nghiệp và nhà đầu tư điều chỉnh kỳ vọng của mình về tình hình kinh tế trong và ngoài nước, tỷ giá sẽ có xu hướng thay đổi để phản ánh những kỳ vọng đó.

Mức độ biến động tỷ giá cao sẽ khiến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp rủi ro lớn, từ việc dự đoán sai chi phí đầu vào cho đến các hợp đồng mua bán bị thua lỗ do sai lệch tỷ giá. Những doanh nghiệp này có thể gặp phải tình trạng mất khả năng cạnh tranh, giá thành tăng cao, và thậm chí là phá sản nếu không có các biện pháp bảo vệ hợp lý đối với tỷ giá hối đoái. Do đó, việc theo dõi và hiểu rõ các nguyên nhân tiềm ẩn của sự biến động tỷ giá là vô cùng quan trọng đối với mọi doanh nghiệp tham gia vào thị trường quốc tế.

4. Tác động của tỷ giá USD/VND tới ảnh hưởng xuất khẩu Việt Nam

Theo Thông tin xuất khẩu Việt Nam từ Tổng cục Hải quan ảnh hưởng xuất khẩu có thể chia thành hai chiều:

Tỷ giá hối đoái USD/VND có ảnh hưởng trực tiếp đến ảnh hưởng xuất khẩu của Việt Nam. Khi VND mất giá so với USD, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ trở nên rẻ hơn đối với các thị trường quốc tế, từ đó kích thích nhu cầu xuất khẩu và giúp tăng trưởng doanh thu cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
Ngược lại, khi USD mất giá, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ trở nên đắt đỏ hơn đối với thị trường Mỹ và các thị trường sử dụng USD làm đồng thanh toán chính, gây ra sự suy giảm đơn hàng và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp.

4.1 Ngành hàng chịu tác động mạnh

Một số ngành hàng chịu tác động mạnh của biến động tỷ giá USD/VND

Một số ngành xuất khẩu đặc biệt nhạy cảm với biến động tỷ giá do sự phụ thuộc vào tỷ giá hối đoái trong các giao dịch quốc tế. Những ngành này dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của tỷ giá USD/VND, tác động trực tiếp đến chi phí sản xuất và giá trị xuất khẩu. Dưới đây là các ngành bị ảnh hưởng mạnh nhất.

Biến động tỷ giá có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến một số ngành xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là những ngành có hợp đồng dài hạn bằng USD.
Ngành dệt may và da giày phụ thuộc rất nhiều vào thị trường Mỹ và EU, nên khi USD/VND thay đổi, giá trị xuất khẩu của các ngành này có thể bị ảnh hưởng lớn.
Ngành thủy sản và nông sản cũng chịu tác động mạnh, vì biên lợi nhuận của các sản phẩm này thường thấp, và biến động tỷ giá có thể làm giảm sút lợi nhuận, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh.
Ngành điện tử, với phần lớn linh kiện nhập khẩu, nếu USD/VND tăng sẽ khiến giá thành sản phẩm đội lên, làm giảm khả năng cạnh tranh và lợi nhuận của doanh nghiệp trong ngành này.

4.2 Doanh nghiệp đối phó như thế nào?

Để giảm thiểu rủi ro từ biến động tỷ giá hối đoái, nhiều doanh nghiệp đã chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa. Các chiến lược này giúp bảo vệ lợi nhuận và duy trì sự ổn định tài chính trong bối cảnh thay đổi tỷ giá USD/VND. Việc áp dụng các công cụ tài chính phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa hoạt động xuất nhập khẩu:

Ký hợp đồng phòng ngừa rủi ro tỷ giá (Forward contract),
Lập quỹ dự phòng tỷ giá,
Đàm phán thanh toán bằng VND hoặc đa dạng hóa đồng tiền thanh toán.
Sử dụng công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai (Futures) để bảo vệ mình khỏi biến động tỷ giá,
Thực hiện chiến lược điều chỉnh giá bán hoặc giá đầu vào khi tỷ giá hối đoái USD/ VND thay đổi để duy trì biên lợi nhuận ổn định.

5. Dự báo và khuyến nghị chính sách cho Việt Nam

Xu hướng tỷ giá hối đoái USD/VND trong thời gian tới

5.1 Dự đoán xu hướng

Theo dự báo từ World Bank và IMF, tỷ giá hối đoái USD/VND có thể duy trì đà tăng nhẹ trong năm 2025, sau đó ổn định nhờ:

Tỷ giá hối đoái USD/VND có thể duy trì đà tăng nhẹ trong năm 2025, theo dự báo từ World Bank và IMF. Điều này chủ yếu do kinh tế Mỹ phục hồi chậm lại và Fed có khả năng hạ lãi suất vào cuối năm, làm giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND. Sự thay đổi này giúp ổn định nền kinh tế và hỗ trợ xuất khẩu của Việt Nam.
Việt Nam kiểm soát tốt lạm phát và tăng trưởng GDP tích cực (kỳ vọng 6,2%) sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc ổn định tỷ giá hối đoái USD/VND trong tương lai. Chính sách tiền tệ linh hoạt từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ giúp duy trì sự ổn định của đồng tiền và cải thiện dự trữ ngoại hối, từ đó hỗ trợ sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

5.2 Kiến nghị chính sách

Chính sách tiền tệ linh hoạt: Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục điều chỉnh linh hoạt cung cầu ngoại tệ để tránh tình trạng đầu cơ và hỗ trợ ổn định tỷ giá hối đoái USD/VND. Điều này sẽ giúp duy trì ổn định giá trị của đồng tiền và thúc đẩy phát triển kinh tế trong dài hạn.
Tăng dự trữ ngoại hối: Việc tăng dự trữ ngoại hối sẽ giúp Việt Nam đối phó hiệu quả với cú sốc tỷ giá, đặc biệt là trong bối cảnh các biến động quốc tế không lường trước được.
Hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu: Chính phủ cần hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu bằng các công cụ phái sinh và đào tạo phòng vệ tài chính, giúp họ giảm thiểu rủi ro từ biến động tỷ giá.
Khuyến khích thanh toán song phương bằng nội tệ: Để giảm thiểu sự phụ thuộc vào USD, Việt Nam nên khuyến khích thanh toán song phương bằng nội tệ với các thị trường chủ chốt như Trung Quốc, Hàn Quốc, từ đó giảm thiểu rủi ro tỷ giá trong giao dịch thương mại quốc tế.

Kết luận

Tình hình tỷ giá hối đoái USD/VND trong năm 2025 sẽ tiếp tục chịu tác động từ các yếu tố kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước. Các biến động này không chỉ ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu mà còn tác động trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc theo dõi và hiểu rõ các yếu tố tác động đến biến động tỷ giá là rất quan trọng, giúp các doanh nghiệp có chiến lược phòng ngừa hiệu quả, giảm thiểu rủi ro từ sự thay đổi tỷ giá.

Ngoài ra, việc triển khai các chính sách tiền tệ linh hoạt từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ giúp ổn định tỷ giá USD/VND, hỗ trợ sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Các doanh nghiệp cũng cần chủ động trong việc điều chỉnh chiến lược xuất khẩu và bảo vệ lợi nhuận của mình, đặc biệt trong bối cảnh tỷ giá có thể tiếp tục biến động trong tương lai gần.

Các nội dung khác liên quan đến bài viết:

Họ và tên sinh viên: Đinh Thị Mến

Mã sinh viên: 22051125

Lớp: QH – 2022E – KTQT 7