Trong thời đại âm nhạc hiện đại đa dạng và biến hóa không ngừng, một xu hướng mới đang nổi lên mạnh mẽ, thu hút sự chú ý của đông đảo công chúng: sự kết hợp tinh tế giữa văn hóa dân tộc và âm nhạc hiện đại. Sự giao thoa này sẽ giúp văn hóa dân tộc được giới thiệu một cách sáng tạo và hiệu quả đến với thế hệ trẻ, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Xu hướng âm nhạc mới này hứa hẹn sẽ mang đến nhiều điều thú vị cho thị trường âm trong tương lai. Hãy để bài viết này dẫn dắt bạn đến với hàng loạt MV triệu view, nơi âm nhạc hiện đại nuôi dưỡng văn hóa dân tộc Việt !
Nội dung bài viết
1. Văn hóa dân tộc – hệ giá trị và biểu tượng cốt lõi người Việt
1.1. Văn hóa dân tộc là gì ?
Văn hóa dân tộc là tổng hợp những giá trị tinh thần và vật chất được tạo ra và gìn giữ qua nhiều thế hệ trong quá trình phát triển của một dân tộc. Nó bao gồm các yếu tố như ngôn ngữ, phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật, âm nhạc, kiến trúc, tôn giáo, triết lý sống và các giá trị đạo đức, cũng như cách thức tổ chức xã hội và sinh hoạt cộng đồng.
Văn hóa dân tộc Việt Nam không chỉ là một thể thống nhất mà còn là sự giao thoa, kết tinh hài hòa giữa các vùng miền trên dải đất hình chữ S. Mỗi vùng viền, mỗi dân tộc đều mang trong mình những nét văn hóa đặc trưng, góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu, phong phú và đặc sắc của dân tộc. Các loại hình văn hóa ở Việt Nam không chỉ làm giàu thêm đời sống tinh thần của người dân mà còn góp phần quan trọng vào việc quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam, khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
1.2. Tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc
Văn hóa dân tộc là những giá trị tinh thần, vật chất do con người trong một cộng đồng dân tộc sáng tạo và vun đắp qua nhiều thế hệ. Giữ gìn văn hóa dân tộc là bảo tồn những giá trị quý báu đó, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của dân tộc.
Về mặt tinh thần, văn hóa dân tộc thể hiện qua hệ thống tư tưởng, đạo đức, phong tục tập quán, lối sống, ngôn ngữ… Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc giúp mỗi cá nhân ý thức được nguồn cội, rèn luyện nhân cách đạo đức, vun đắp lòng tự tôn dân tộc. Nhờ vậy, con người có sự gắn kết cộng đồng, xây dựng mối quan hệ đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.
Về mặt vật chất, văn hóa dân tộc được thể hiện qua các di sản văn hóa như di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, di vật khảo cổ, kho tàng nghệ thuật… Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là bảo vệ di sản, bảo tồn những giá trị lịch sử, khoa học, nghệ thuật. Đây là nguồn tư liệu quý giá để nghiên cứu lịch sử, truyền thống, bản sắc của dân tộc.
Nhìn chung, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc giúp duy trì những giá trị truyền thống tốt đẹp, góp phần xây dựng bản sắc riêng biệt và độc đáo cho mỗi quốc gia.
Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, việc bảo tồn văn hóa dân tộc cũng là cách để khẳng định vị thế và bản sắc dân tộc trên trường quốc tế, chống lại sự mai một và đồng hóa văn hóa. Việc này không chỉ đòi hỏi nỗ lực từ phía nhà nước, mà còn cần sự chung tay của toàn xã hội, từ việc giáo dục thế hệ trẻ đến việc khuyến khích và bảo vệ các hoạt động văn hóa truyền thống.
2. Các sản phẩm âm nhạc mang hơi hướng văn hóa dân tộc
2.1. “Để Mị Nói Cho Mà Nghe” – Hoàng Thùy Linh
Ca khúc “Để Mị nói cho mà nghe” của Hoàng Thùy Linh đã trở thành bản hit khuấy đảo mọi bảng xếp hạng âm nhạc. Sự kết hợp độc đáo giữa âm hưởng dân gian Tây Bắc, R&B, nhạc rap và nhạc điện tử sôi động chính là điểm nhấn tạo nên thành công cho ca khúc này. Không chỉ vậy, MV “Để Mị nói cho mà nghe” còn lồng ghép hình ảnh từ các tác phẩm văn học kinh điển như “Vợ chồng A Phủ”, “Chí Phèo”, “Vợ nhặt”, “Lão Hạc”, “Tắt đèn”, “Số đỏ”,… gợi mở cho người xem những tầng nghĩa sâu sắc về cuộc sống, tình yêu và thân phận con người.
Nhờ sự đầu tư nghiêm túc, sáng tạo và bắt kịp thị hiếu âm nhạc đương đại, “Để Mị nói cho mà nghe” đã gặt hái được nhiều thành công vang dội. Ca khúc giúp Hoàng Thùy Linh “ẵm trọn” 4 giải thưởng danh giá tại “Giải Cống hiến” 2019 và 7 giải thưởng tại “Làn sóng xanh”, khẳng định sức hút mãnh liệt của những tác phẩm dung hợp yếu tố truyền thống và đương đại.
Với những hình ảnh đậm chất văn hóa dân tộc và giai điệu bắt tai, MV không chỉ chinh phục khán giả trong nước mà còn nhận được nhiều lời khen ngợi từ cộng đồng quốc tế. Sự thành công của “Để Mị Nói Cho Mà Nghe” đã góp phần tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc, khẳng định sức hấp dẫn và tiềm năng phát triển của âm nhạc Việt Nam trong thời đại mới.
Xem thêm: Hoàng Thuỳ Linh biến tấu về văn hoá miền Tây trong single ‘See tình’.
2.2. “Thị Mầu” – Hòa Minzy
“Thị Mầu” của ca sĩ Hòa Minzy đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ khán giả. Ca khúc được lấy cảm hứng từ nhân vật Thị Mầu trong vở chèo dân gian “Quan Âm Thị Kính”. Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố dân gian và hiện đại, “Thị Mầu” được đánh giá là sản phẩm ấn tượng bậc nhất trong sự nghiệp âm nhạc của nữ ca sĩ tính đến nay. Qua sản phẩm này, Hòa Minzy hi vọng khán giả sẽ yêu thích và tìm hiểu về nghệ thuật chèo đặc sắc nhưng đang dần bị mai một.
MV “Thị Mầu” của Hoà Minzy đã đạt được nhiều giải thưởng danh giá, khẳng định tài năng và sự sáng tạo của nữ ca sĩ. Nổi bật nhất là giải “MV của năm” tại lễ trao giải âm nhạc danh tiếng, giải “Sản phẩm âm nhạc xuất sắc nhất” tại liên hoan âm nhạc quốc tế. “Thị Mầu” cũng được vinh danh ở hạng mục “Nghệ thuật dân gian trong âm nhạc hiện đại”, một lần nữa khẳng định sức hút và giá trị bền vững của văn hóa dân tộc trong nền âm nhạc Việt Nam.
Khai thác các loại hình văn học dân gian một cách đúng đắn là hành động thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, ý chí muốn gìn giữ và lan tỏa văn hóa truyền thống tốt đẹp tới nhiều thế hệ tại Việt Nam và bạn bè thế giới. Qua đó, cũng đề cao vai trò của văn học dân gian nói riêng và toàn bộ nền văn học Việt Nam nói chung trong việc giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc.
Xem thêm: MV “Không thể cùng nhau suốt kiếp” và câu chuyện nhạc Việt phát huy giá trị truyền thống.
2.3. “Đẩy Xe Bò” – Phương Mỹ Chi
Đẩy xe bò” là MV ra mắt cách đây không lâu của ca sĩ Phương Mỹ Chi và DTAP, thu hút hàng triệu lượt xem trên YouTube chỉ sau thời gian rất ngắn. Khán giả bị thu hút không chỉ vì lạ lẫm với hình ảnh ca sĩ Phương Mỹ Chi thoát khỏi cái bóng “ca sĩ nhí”, mà còn bởi câu chuyện trong ca khúc được lấy cảm hứng từ truyện “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân. Cảnh làng quê Bắc Bộ, những hình ảnh gợi nhớ chuyện anh Tràng nhặt vợ trong “Vợ nhặt” được thể hiện thú vị.
Qua đó, nữ ca sĩ cũng so sánh với tình yêu thời xưa với thời nay, dù đã đầy đủ hơn về vật chất nhưng tình yêu thời đại bây giờ lại có vẻ phức tạp hơn, khiến “hợp tan cũng nhanh tan hợp”. Vẫn giữ được ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm văn học nhưng Phương Mỹ Chi đã khéo léo mang đến một góc nhìn mới của thế hệ của GenZ thông qua âm nhạc hiện đại, vui tươi.
MV càng được chú ý khi chỉ vài ngày ra mắt, học sinh cả nước bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT năm và đề thi môn Ngữ văn có câu hỏi về “Vợ nhặt”. Tốc độ lan truyền trên mạng xã hội của “Đẩy xe bò” vì thế mà “nóng” hơn nữa.
Xem thêm: Phương Mỹ Chi đưa văn hoá múa chén vào MV “Gối Gấm”.
2.4. “À Lôi” – Double2T
Chỉ sau vài ngày ra mắt, ca khúc “À Lôi” của Double2T đã nhanh chóng thu hút sự yêu thích của giới trẻ, đạt Top thịnh hành trên YouTube với gần 10 triệu lượt xem. Điểm nổi bật trong các ca khúc của nam rapper này là việc sử dụng những yếu tố văn hóa dân tộc Tây Bắc, từ âm nhạc, trang phục đến nhạc cụ.
Với phát âm thú vị và dễ nhớ, “À Lôi” đã nhanh chóng trở thành từ ngữ được giới trẻ quan tâm và sử dụng rộng rãi, với hơn 4 triệu kết quả được trả về trong 0.30 giây khi tìm kiếm cụm từ này trên Google. Trên TikTok, từ “À Lôi” đã có hơn 52 triệu lượt xem và hàng trăm nghìn video sáng tạo từ các vùng miền gắn hashtag “À Lôi” đã ra đời.
Sự xuất hiện của các sản phẩm âm nhạc đương đại được sáng tác trên nền chất liệu dân gian đã góp phần bảo tồn và gìn giữ những nét văn hóa dân tộc đặc trưng, mang vẻ đẹp của các dân tộc Tây Bắc đến gần hơn với đông đảo công chúng. Để đạt được điều này, nghệ sĩ cần đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc trưng văn hóa của từng tộc người, từng vùng đất, và làm việc với tinh thần nghiêm túc, tôn trọng giá trị truyền thống.
Xem thêm: Gặp gỡ văn hóa: Double 2T và khát vọng quảng bá văn hóa dân tộc.
3. Vì sao xu hướng đưa văn hóa dân tộc vào âm nhạc hiện đại thành công ?
Các ca khúc theo xu hướng kết hợp yếu tố văn hóa dân tộc truyền thống đang thu hút sự quan tâm rộng rãi từ khán giả trẻ. Điều này có được là nhờ sự sáng tạo trong việc lồng ghép chất liệu lịch sử và truyền thống với các yếu tố hiện đại và xu hướng đương đại. Đây là cách thể hiện tình yêu văn hóa dân tộc của những nghệ sĩ, đồng thời là một phương tiện hiệu quả để truyền bá giá trị văn hóa truyền thống và di sản văn hóa dân gian cho thế hệ trẻ.
Để xu hướng này trở thành một dòng nhạc bền vững trong âm nhạc Việt đương đại, các nghệ sĩ cần tiếp tục tìm tòi và sáng tạo, mang đến những sản phẩm âm nhạc giàu giá trị nhân văn và nghệ thuật, tạo dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả. Sự chuyên nghiệp trong nghề nghiệp, kỹ năng biểu diễn, và trải nghiệm sống sẽ giúp họ truyền tải những chất liệu văn hóa dân gian và “vũ trụ văn học Việt” vào các MV một cách hiệu quả.
Những MV của nghệ sĩ trẻ Vpop khai thác nhiều khía cạnh của văn hóa dân tộc, mang đến những sản phẩm âm nhạc chất lượng cao và đột phá, thu hút khán giả yêu thích âm nhạc thuần Việt. Điều này không chỉ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống mà còn giúp âm nhạc Việt Nam hòa nhập mà không hòa tan, vươn tới tầm quốc tế.
Xem thêm: Âm nhạc nuôi dưỡng văn hóa dân gian.
4. Kết luận
Sự hiện diện của văn hóa dân tộc trong âm nhạc hiện đại, đặc biệt là các MV triệu view, là một tín hiệu tích cực, cho thấy sức sống mãnh liệt và sức lan tỏa mạnh mẽ của giá trị văn hóa truyền thống.
Xu hướng này không chỉ khẳng định vị thế của âm nhạc Việt Nam trên bản đồ âm nhạc quốc tế mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ về cội nguồn, bản sắc dân tộc. Nhờ những MV này, văn hóa dân tộc được tiếp cận một cách gần gũi, dễ hiểu, đặc biệt là với giới trẻ, qua đó khơi gợi niềm tự hào dân tộc và ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Một số MV còn khai thác văn hóa dân tộc một cách hời hợt, thiếu chiều sâu, hoặc sử dụng văn hóa dân tộc như một “chiêu trò” để câu view. Do vậy, cần có sự định hướng và quản lý chặt chẽ hơn từ phía các cơ quan chức năng để đảm bảo việc sử dụng văn hóa dân tộc trong âm nhạc hiện đại một cách đúng đắn và hiệu quả.
Có thể khẳng định rằng, sự kết hợp giữa âm nhạc hiện đại và văn hóa dân tộc là một hướng đi đúng đắn, góp phần làm phong phú thêm đời sống âm nhạc Việt Nam và quảng bá văn hóa dân tộc ra thế giới. Chúng ta cần tiếp tục khuyến khích và hỗ trợ các nghệ sĩ sáng tác những tác phẩm âm nhạc chất lượng, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Đọc thêm về văn hóa Việt Nam:
Kho tàng 5 di sản văn hóa vật thể: Hành trình khám phá vẻ đẹp và giá trị văn hóa.
Khám phá sức sống của nền văn hóa ẩm thực truyền thống 3 miền trong xã hội hiện đại.
Văn hóa Việt Nam: 10 nét đẹp truyền thống
Thực hiện bởi
Sinh viên: Trần Ngọc Ánh
Mã sinh viên: 22051626
Lớp học phần: INE3104_1