Một trong những yếu tố vô cùng quan trọng mà không thể tách rời khi nhắc đến một quốc gia đó chính là nền văn hóa ẩm thực. Sự hình thành của một nền ẩm thực không chỉ bị ảnh hưởng bởi vị trí địa lý tự nhiên, điều kiện khí hậu, tài nguyên thiên nhiên mà còn còn bị ảnh hưởng sâu sắc bởi phong tục ăn uống của mỗi vùng miền. Ẩm thực Trung Quốc có nhiều phong vị, tùy theo từng khu vực khác nhau. Tuy nhiên nếu xét một cách tổng thể thì hương vị và đặc trưng của các món ăn đều được phát triển dựa trên tám hệ ẩm thực lớn của Trung Quốc.
Bạn đã biết nó bao gồm những gì chưa? Nếu chưa, hãy cùng Ezcomclass tìm hiểu về sự đặc biệt trong 8 nền văn hóa ẩm thực Trung Quốc qua bài biết này nhé !
Nội dung bài viết
1. Ẩm thực Trung Quốc và những điều bạn có thể chưa biết
Là một trong những quốc gia đông dân nhất thế giới, cùng với sự rộng lớn và đa dạng về sinh vật cũng như khí hậu dẫn tới sự khác biệt rõ ràng giữa các miền văn hóa ẩm thực nước này. Cũng chính vì vậy mà ẩm thực Trung Quốc vô cùng đa dạng và đặc sắc, phong phú. Ở mỗi nơi, tuỳ theo khí hậu cũng như nguồn đa dạng sinh vật mà sẽ có sự khác nhau về cách chế biến và nguyên liệu trong món ăn.
Ẩm thực Trung Quốc có lịch sử lâu đời. Từ thời thượng cổ, ẩm thực đã có những dấu ấn nhất định trong bức tranh văn hóa tổng quan. Lịch sử ẩm thực được chia làm 8 giai đoạn phát triển: thời Thương Chu, Tần Hán, Ngụy Tấn Nam Bắc Triều, Nguyên Minh Thanh, Trung Hoa dân quốc và hiện đại. Mỗi một thời kỳ là một dấu ấn riêng đặc biệt.
Tính đến nay, ẩm thực Trung Quốc truyền thống được chia làm 8 trường phái khác nhau, gọi là Bát đại thái hệ, đó là: Sơn Đông, Tứ Xuyên, Quảng Đông, Phúc Kiến, Giang Tô, Chiết Giang, Hồ Nam, An Huy . Đây như là những mảnh ghép để tạo nên bức tranh đa màu sắc cho ẩm thực Trung Quốc.
Người Trung Quốc đã hình tượng hoá các trường phái ẩm thực của mình một cách nghệ thuật. Theo họ, trường phái ẩm thực Giang Tô và Chiết Giang như “một người đẹp phương Nam”; trường phái ẩm thực Sơn Đông và An Huy giống “một chàng trai khoẻ mạnh, kiệm lời”; trường phái ẩm thực Quảng Đông và Phúc Kiến là “một thanh niên lãng mạn”; trường phái ẩm thực Tứ Xuyên và Hồ Nam lại là “nhà bác học, nhà bách khoa thư”.
2. Điểm qua 8 trường phái lớn của văn hóa ẩm thực Trung Quốc
2.1 Văn hóa ẩm thực Sơn Đông
Tiếng Trung: 鲁菜 Lǔcài
Sau thời nhà Tống, ẩm thực Sơn Đông trở thành đại diện tiêu biểu cho “Món ăn phương Bắc”. Trong triều đại nhà Minh và nhà Thanh, ẩm thực Sơn Đông đã trở thành phần chính cho ẩm thực cung đình. Các món ăn này có ảnh hưởng lớn đến phía đông bắc của Bắc Kinh và Thiên Tân. Ngày nay, ẩm thực Sơn Đông phát triển từ các món ăn địa phương của Tế Nam và Gia Đông.
Ẩm thực Sơn Đông nổi tiếng với hương thơm, độ tươi, vị thanh dịu, đặc biệt là cách chế biến nước dùng có màu trong và tươi hoặc màu nước dùng hơi đục và dịu. Ẩm thực Tế Nam lại rất nổi bật trong chế biến những món quay, rán và chiên. Trong khi đó, ẩm thực Dao Đông lại nổi tiếng với việc nấu các loại hải sản, ví dụ như cá chép chua ngọt, hay ốc kho, v.v.. Sau khi nước Tân Trung Quốc được thành lập, nhiều loại món ăn nổi tiếng được đổi mới bao gồm “Bào ngư om vỏ”, “Súp sữa óc chó”, “Thịt cá sốt trắng”, “Bún thịt nướng”, v.v.
Xem chi tiết hơn tại đây
2.2 Văn hóa ẩm thực Tứ Xuyên
Tiếng Trung: 川菜 Chuāncài
Trong 8 trường phái ẩm thực Trung Quốc thì món ăn của Tứ Xuyên là được phổ biến rộng rãi nhất với lịch sử lâu dài và hương vị đặc sắc. Ẩm thực Tứ Xuyên kết hợp các món ăn từ Thành Đô và Trùng Khánh. Ẩm thực Tứ Xuyên rất chú ý đến việc lựa chọn các thành phần, quy cách, màu sắc riêng biệt và các món ăn kèm, làm cho chúng tươi sáng và có sự kết nối với nhau.
Vùng đất Tứ Xuyên với địa hình lòng chảo, quanh năm sương mù dày đặc và khí hậu ẩm thấp nên các món ăn ở đây thường rất cay. Các món ăn được chú trọng từ màu sắc cũng như hương vị, các món ăn thường có nhiều vị tê, cay, ngọt, mặn, chua, đắng, thơm trộn lẫn với nhau một cách khéo léo và biến hóa một cách linh hoạt. Ẩm thực nơi đây nổi tiếng với vị cay và đậm, cảm giác ăn gây tê miệng với nhiều ớt, tỏi, gừng, lạc.
Đặc trưng hương vị của ẩm thực Tứ Xuyên là chua, ngọt, tê, thơm cay, nhiều dầu và đậm đà, trong đó ba loại gia vị cay là không thể thiếu (tức là ớt, tiêu, tiêu Tứ Xuyên) và gừng tươi. Tất cả các hương vị hòa quyện tạo thành hương vị đặc trưng của ẩm thực Tứ Xuyên. Các phương pháp nấu ăn phổ biến nhất là quay, rang, sấy và hấp. Ẩm thực Tứ Xuyên nổi tiếng trong việc kết hợp các hương vị và nước sốt có kết cấu khá đặc . Các loại món ăn tiêu biểu là “Lẩu Tứ Xuyên”, “Đậu phụ Mapo”, “Thịt heo nấu hai lần” hay “Lương bì cay”, v.v..
Xem thêm chi tiết tại đây
2.3 Văn hóa ẩm thực Quảng Đông
Tiếng Trung: 粤菜 Yuècài
Có tài liệu ghi chép về ẩm thực Quảng Đông vào thời Tây Hán, vào thời Nam Tống, dưới ảnh hưởng của các đầu bếp triều đình đến Dương Thành, triều đại nhà Minh và nhà Thanh, đã giúp hệ ẩm thực này phát triển một cách nhanh chóng. Vào thế kỷ 20, ẩm thực Quảng Đông đã tiếp thu một số dấu ấn của ẩm thực phương Tây và được truyền bá ra các quốc gia khác.
Ẩm thực Quảng Đông được thể hiện bằng các món đến từ Quảng Châu, Triều Châu và Đông Giang. Rau có nhiều loại nguyên liệu, màu sắc đa dạng, hình dáng mới lạ, chuyển biến tốt, cần chú ý đến độ tươi, mềm, mát, mịn. Ẩm thực Quảng Đông có đặc trưng là chua, ngọt, mặn, cay, tươi. Phương pháp chế biến các món ăn chủ yếu là chiên, rán, hầm, hầm, xào. Các món ăn có màu sắc đa dạng, bóng bẩy nhưng không nhiều dầu mỡ. Một số món ăn nổi tiếng gồm “Vịt quay Quảng Đông”, “Dimsum”, “Há cảo tôm”, “chè sâm bổ lượng”, v.v..
Xem thêm tại đây
2.4 Văn hóa ẩm thực Phúc Kiến
Tiếng Trung: 闽菜 Mǐncài
Ẩm thực Phúc Kiến là tên gọi chung cho các món ăn tại Phúc Châu, Tuyền Châu, Hạ Môn và những nơi khác trong khu vực. Đặc trưng của hệ ẩm thực này là có tông màu đẹp và hương vị tươi mới. Các phương pháp nấu ăn chủ yếu là chiên, chiên lướt và ninh., đặc biệt là “hầm nhừ”.
Do vị trí địa lý nằm trên bờ biển phía Đông Nam nên có nhiều loại hải sản phong phú như lươn đồng, mực ống, cá chỉ vàng, hải sâm… Vì vậy, hải sản được dùng làm nguyên liệu để chế biến các món ăn khác nhau là vô cùng độc đáo. Phúc Kiến có rất nhiều món ăn ngon và nổi tiếng, có thể kể ra như: Phật nhảy tường, Súp cá viên, Mỳ xào Phúc Kiến, Vịt hầm Phúc Kiến, Tôm Kim Sa…
Xem chi tiết tại đây
2.5 Văn hóa ẩm thực Giang Tô
Tiếng Trung: 苏菜sūcài
Ẩm thực Giang Tô được thể hiện qua món ăn của các khu vực chính gồm Tô Châu, Dương Châu, Nam Kinh và Trấn Giang. Trường phái ẩm thực này rất nổi tiếng về các món hầm, ninh, tần, chú trọng về món canh, bảo đảm nguyên chất nguyên vị.
Đặc điểm của ẩm thực Giang Tô nằm ở chỗ kết cấu món ăn khá đặc, có vị tươi và mùi hương thơm dịu. Nước dùng đặc nhưng không béo, vị mặn ngọt nhưng vẫn giữ được cảm giác thanh thanh. Ngoài ra, các đầu bếp đặc biệt quan tâm đến hình thức trình bày món ăn để tạo nên nét riêng trong văn hóa ẩm thực Trung Quốc. Những món ăn Giang Tô vô cùng bắt mắt khiến thực giả cảm tưởng như một tác phẩm nghệ thuật.
Món ăn tiêu biểu phải kể đến đó chính là Đậu phụ Bình Kiều, Cơm chiên Dương Châu và Vịt muối Nam Kinh.
Xem thêm tại đây
2.6 Văn hóa ẩm thực Chiết Giang
Tiếng Trung: 浙菜 Zhècài
Chiết Giang là vùng đất của cá và gạo, có nền ẩm thực đa dạng với những món ăn đặc sắc.Nét đặc trưng của ẩm thực Chiết Giang chính là không dầu mỡ, chú trọng vào sự tươi ngon, mềm mại và hương thơm dịu dàng của thức ăn hơn và có cách trình bày vô cùng bắt mắt.
Về kỹ thuật nấu ăn, ẩm thực Chiết Giang ghi dấu ấn trong lòng du khách thập phương với các món chiên, rán, hầm, sên, hấp và cháy. Các món ăn nổi tiếng bao gồm “Cá Giấm Tây Hồ”, “Thịt Heo Đông pha “, “Tôm Long Tỉnh”, “Gà ăn mày” hay “bánh trôi nước Ninh Ba”, v.v
Tham khảo các món ăn nổi tiếng khác tại đây
2.7 Văn hóa ẩm thực Hồ Nam
Tiếng Trung: 湘菜 Xiāngcài
Ẩm thực Hồ Nam được hình thành từ thời nhà Hán. Trường phái này mang đậm nét khác biệt trong nền văn hóa ẩm thực Trung Quốc. Đặc trưng của ẩm thực Hồ Nam nằm ở chỗ nó là sự kết hợp của nhiều loại nguyên liệu tươi ngon và thường sẽ có một lượng dầu mỡ khá lớn. Về hương vị, ẩm thực Hồ Nam chủ yếu tập trung vào độ tươi, nóng và có chút chua dịu, mềm và có chút mùi khói. Phương thức nấu ăn chủ yếu của ẩm thực Hồ Nam chính là hun khói, ninh, hầm, hấp và chiên rán.
Nghệ thuật nấu nướng ở Hồ Nam chú trọng sự tinh tế, hoàn mỹ. Hương vị đặc trưng ở đây là chua cay. Vị cay của Hồ Nam khác biệt hoàn toàn với vị cay của Tứ Xuyên. Vị cay của món ăn Hồ Nam thuần túy đến từ ớt. Một số món ăn đặc trưng và nổi tiếng của ẩm thực Hồ Nam có thể kể đến “Đậu phụ thối hỏa cung điện”, “Đầu cá hấp”, “thịt xông khói xào cay”, “Lẩu cá cay”, v.v..
Xem thêm tại đây
2.8 Văn hóa ẩm thực An Huy
Tiếng Trung: 徽菜 Huīcài
Ẩm thực An Huy gồm các món ăn thuộc khu vực dọc sông Trường Giang và Hoàng Hà cùng các khu vực miền nam An Huy. Đặc trưng của hệ ẩm thực này là chú trọng trong khâu lựa chọn nguyên liệu với các món ăn có hương vị êm dịu và phải giữ được nguyên liệu ban đầu. Ẩm thực An Huy sử dụng các nguyên liệu tự nhiên, hoang dã và các loại thảo mộc. Nổi bật ở trường phái này là vị mặn và hương thơm dễ chịu.
Kỹ thuật chế biến của hệ ẩm thực này chủ yếu là về các món ninh, hầm và chú trọng trong cách dùng lửa. Tuyệt tác văn hóa ẩm thực Trung Quốc – trường phái An Huy nổi tiếng với việc chế biến các loại thực phẩm từ các loại thịt đến các loại hải sản, đặc biệt có thể kể đến như “Vịt hồ lô”, “Rùa hầm giăm bông”, “Cầy kho tàu” hay “Gà đá hấp”, v.v..
Xem thêm chi tiết tại đây
Kết luận
Thưởng thức ẩm thực địa phương là một phần không thể thiếu trong hành trình khám phá một quốc gia, một vùng đất mới. Văn hóa ẩm thực Trung Quốc được xem là đề tài đáng được trải nghiệm khi nhắc đến đất nước tỷ dân. Những món ăn từ các trường phái khác nhau tạo nên một nền văn hóa ẩm thực vẹn toàn, đặc sắc và khác biệt. Hy vọng bài viết mang lại cho bạn những hiểu biết mới trong nền văn hóa Trung Hoa!
Đoàn Thị Hương Giang_20050806_INE3104 1
Để cập nhật thêm những thông tin hữu ích, các bạn có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:
Du lịch Nhật Bản: 5 điểm đến nhất định phải ghé thăm
Tranh Đông Hồ – 1 tinh hoa nghệ thuật dân gian truyền thống Việt