Không còn chỉ được xuất hiện trong các tài liệu lịch sử, trong các thước phim điện ảnh hay các bộ phim tài liệu…, trang phục truyền thống Việt Nam đang dần trở lại mạnh mẽ hơn trong những năm gần đây và trở thành một trào lưu thu hút nhiều người tham gia, đặc biệt là bộ phận giới trẻ. Cổ phục Việt (Việt phục) là một trong những xu hướng tiêu biểu hiện đang được đưa sử dụng trở lại trong rất nhiều các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, giải trí đặc biệt là trong một số hoạt động của giới trẻ Việt Nam.
Vậy Việt phục là gì? Những bộ cổ phục Việt Nam nào đang được sử dụng phổ biến lại trong xu hướng hiện nay? Cùng tìm hiểu sâu hơn và khám phá một số Việt phục tiêu biểu trong những năm gần đây cùng mình nhé!
Nội dung bài viết
1. Cổ phục Việt là gì?
Việt phục, hay cổ phục Việt Nam là cách gọi những món phục sức làm nên phong cách ăn mặc của người Việt Nam. Do sự tiếp xúc, tiếp biến về văn hóa, Việt phục không chỉ gồm có những bộ trang phục truyền thống, được lưu trữ và bảo tồn từ thời nguyên thủy, mà còn có những bộ trang phục có nguồn gốc từ nước ngoài, rõ rệt nhất là Trung Hoa và phương Tây.
Mỗi giai đoạn khác nhau, cách ăn mặc của con người thời kỳ ấy có những thay đổi rõ rệt, làm nên sự khác biệt của cổ phục Việt Nam qua các thời kỳ. Cổ phục Việt không chỉ là việc mặc một bộ trang phục, mà còn là việc kể một câu chuyện về sự bền vững và sự kế thừa văn hóa. Với sự hòa quyện giữa quá khứ và hiện đại, cổ phục Việt đang làm cho nền thời trang Việt Nam trở nên phong cách, độc đáo, và đầy sức sống.
2. Trào lưu mặc cổ phục – Tương lai của quá khứ
Trước đây khi nhắc đến cổ phục nhiều người chỉ biết đến Hán phục (Hanfu) của Trung Quốc, Hàn phục (Hanbok) của Hàn Quốc và Hòa phục (Wafuku hay Kimono) của Nhật Bản. Nhưng hiện nay, với những nỗ lực phục dựng trang phục cổ Việt Nam của các bạn trẻ, khái niệm “Việt phục” đã trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết, đưa cổ phục Việt từng bước đứng ngang hàng với các nước trên thế giới.
Những bộ trang phục cổ phục Việt đượm mình trong tinh thần dân dụ, từ áo dài truyền thống đến những bộ áo tấc, áo đối khâm, hay áo giao lĩnh, đều mang đến cái nhìn đặc biệt và độc đáo về vẻ đẹp truyền thống của Việt Nam. Việc sử dụng các phụ kiện truyền thống như khăn đóng, dây lưng, hay nón lá càng làm nổi bật sự độc đáo và đẳng cấp của trang phục.
>> Xem thêm: Cổ phục Việt và con đường đến gần hơn với trái tim người trẻ
Những bộ trang phục của quá khứ được tạo nên một sứ mệnh mới trong cuộc sống hiện đại đã cho chúng ta thấy, giới trẻ hiện nay không phải không quan tâm tới lịch sử mà họ chỉ nghiên cứu và phát triển chúng theo cách của mình.
3. Một số Việt phục tiêu biểu
3.1 Nhật Bình
Áo Nhật Bình là trang phục thời xưa của Việt Nam, thường được sử dụng bởi Hoàng tộc, là thường phục của Hoàng Hậu, Phi tần và Công chúa. Áo Nhật Bình là kiểu áo đối khâm, có cổ hình chữ nhật to bản chạy dọc từ cổ đến ngực. Hai vạt áo sẽ được dùng dây buộc lại. Cổ phục này có tên là “Nhật Bình” bởi hoa văn ở cổ áo khi ghép lại tạo thành một hình chữ nhật ngay trước ngực. Sau thời nhà Nguyễn, bộ áo này trở thành trang phục giới quý tộc mặc vào những dịp quan trọng.
Cổ phục Nhật Bình thời Nguyễn có các các hoa văn được sắp xếp thay đổi dựa vào cấp bậc và vai vế của người mặc. Thế nên khi bạn nhìn vào phần hoa văn thì có thể biết được cấp bậc, địa vị hoặc danh phận của người đó. Nhưng đối với Nhật Bình của Hoàng Hậu thì quy chế này không được áp dụng.
Ngoài hoa văn ra thì dựa vào màu sắc bạn cũng có thể phân biệt được các cấp bậc của người mặc. Ví dụ như Áo Nhật Bình dành cho Hoàng Hậu là màu cam, màu vàng. Áo dài Nhật Bình dành cho công chúa sẽ có sắc đỏ. Màu sắc của nữ quý tộc cũng dựa vào phẩm cấp người chồng.
3.2 Áo Tấc
Áo Tấc là tên gọi phổ biến của loại áo ngũ thân tay rộng, và còn có các tên gọi khác như áo lễ, áo thụng, áo rộng…Cũng như loại áo ngũ thân tay chẽn, áo Tấc dành cho cả hai giới nam và nữ, và cho mọi tầng lớp trong xã hội, không phân biệt đẳng cấp, sang hèn. Sự phân biệt chủ yếu chỉ thể hiện ở chất liệu, màu sắc, hoa văn trang trí và các phụ kiện kèm theo.
Áo Tấc thường chỉ dùng trong các nghi lễ thuộc quan, hôn, tang, tế hay các dịp lễ hội lớn, ngày tết…chứ ít khi sử dụng hàng ngày trong đời sống bình thường. Áo Tấc cũng đi kèm với khăn vấn (hoặc khăn đóng) đội đầu hay mũ tú tài đối với nam giới, mũ phượng, khăn vấn đối với nữ giới và mặc quần màu trắng, rộng (quần thụng).
>> Xem thêm: Áo Tấc ( Áo ngũ thân tay rộng) một cổ phục quý đang hồi sinh
Với chất liệu vải mềm mại, áo tấc không chỉ mang lại sự thoải mái mà còn tôn lên vẻ đẹp của người mặc. Sự kết hợp khéo léo giữa các họa tiết truyền thống và phom dáng hiện đại đã tạo nên những mẫu áo tấc độc đáo, phản ánh sự sáng tạo và đổi mới trong ngành thời trang ngày nay.
Áo tấc không chỉ là lựa chọn hoàn hảo cho những dịp lễ truyền thống mà còn là biểu tượng của phong cách thời trang cá nhân. Những chiếc áo tấc đa dạng về màu sắc và kiểu dáng, từ những chiếc áo tấc trắng truyền thống đến những phiên bản hiện đại với họa tiết sáng tạo, đều làm nổi bật phong cách riêng biệt của người mặc.
3.3 Áo đối khâm
Áo đối khâm thường được mặc bên ngoài, với ống tay dài rộng rãi (hơn áo bên trong), dùng như áo khoác ngoài. Dạng áo đối khâm này vào thời Nguyễn được nhất quán gọi là áo tứ thân, và gắn liền với y phục của phụ nữ và các bé gái miền Bắc. Và dựa vào nhiều tranh tượng thời Lê cũng có thể thấy đối khâm cũng là dạng áo rất phổ biến cho phụ nữ thời Lê.
Với chất liệu vải cao cấp và sự tỉ mỉ trong từng đường kim mũi chỉ, Áo Đối Khâm thể hiện sự tôn trọng đối với nghệ thuật truyền thống. Mỗi chiếc áo mang đến không gian thời gian riêng, từ những họa tiết truyền thống đậm chất văn hóa đến những kiểu dáng hiện đại, tạo nên một kết hợp độc đáo và sang trọng.
Áo đối khâm không chỉ là lựa chọn lý tưởng cho những dịp lễ truyền thống, mà còn là biểu tượng của sự phối hợp hài hòa giữa quá khứ và hiện tại. Sự đa dạng về màu sắc và kiểu dáng của áo đối khâm không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp cá nhân mà còn thể hiện sự sáng tạo và đổi mới trong thế giới thời trang ngày nay.
3.4 Áo giao lĩnh
Loại áo này có phần cổ giao nhau ở trước ngực, vạt trái đè lên vạt phải, tay áo chủ yếu là loại tay thụng và tay hẹp. Áo giao lĩnh có nhiều nét khá giống với trang phục cổ truyền của Trung Quốc hay Nhật Bản. Tuy nhiên, điểm khác biệt rõ nhất là hai vạt váy trong và ngoài không bằng nhau. Đây cũng chính là một trong những bản sắc của Việt phục.
Tại Việt Nam thời Lê, giao lĩnh vạt ngắn có thường quây bên ngoài, tương tự các thời kỳ trước của Trung Quốc, có nét tương đồng với giao lĩnh quây hakama của Nhật.
Giao lĩnh vạt dài dài quá đầu gối, cả nam lẫn nữ đều mặc; khi mặc thì áo phủ bên ngoài thường. Dạng phục trang này phổ biến tại cả 4 nước Việt, Trung, Hàn, Nhật, song thay đổi qua các thời kỳ và nhiều khác biệt về tiểu tiết có thể dùng để nhận dạng. Khi mặc áo dài giao lãnh, cổ nhân là thường dân thì đi chân đất, còn các bậc vương quyền hoặc người giàu có thì mang guốc gỗ, dép, giày.
Những chiếc Áo Giao Lĩnh ghi chú một chương mới trong sử sách thời trang Việt. Họa tiết truyền thống được kết hợp hài hòa với những thiết kế đương đại, tạo nên một sự kết hợp độc đáo và phong cách. Điều này không chỉ thể hiện sự tự tin mà còn là biểu hiện của sự kiêu hãnh với văn hóa và nghệ thuật Việt Nam.
Áo Giao Lĩnh không chỉ là sự chọn lựa cho những dịp trang trí truyền thống mà còn là biểu tượng của sự tự do và sáng tạo trong thế giới thời trang. Đa dạng về màu sắc, kiểu dáng và họa tiết, Áo Giao Lĩnh là sự kết hợp tinh tế của truyền thống và xu hướng thời trang hiện đại.
3.5 Áo ngũ thân
Được ra đời từ năm 1744, những chiếc áo dài ngũ thân được coi là trang phục truyền thống của người Việt. Cả nam và nữ đều có những mẫu áo dài ngũ thân của riêng mình. Đi cùng đó là các phụ kiện như guốc mộc, vấn tóc, khăn lươn, giày… Tên gọi của áo dài ngũ thân có được là do cấu tạo của trang phục này. Áo được may ghép từ 5 thân áo, gồm 2 thân trước, 2 thân sau, thân cuối cùng nằm bên phải ở trước nhưng sẽ được may bên trong thân thứ nhất.
Cấu tạo của áo ngũ thân nam nữ sẽ có sự khác nhau tuy nhiên không nhiều. Cổ áo của nam sẽ cao hơn cổ áo ngũ thân nữ. Thiết kế vuông và thẳng. Điều này tượng trưng cho tính thẳng thắn và chính trực của nam nhân, quân tử.
Chất liệu vải cao cấp và sự tài năng của những người nghệ nhân làm nên sự hoàn hảo của Áo Ngũ Thân. Những đường nét tinh tế và họa tiết trang phục truyền thống được tái hiện một cách tỉ mỉ, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật sống động. Áo Ngũ Thân không chỉ là bản ghi chép về quá khứ mà còn là biểu tượng của sự đẳng cấp và phong thái ngày nay.
Áo Ngũ Thân là sự kết hợp tinh tế giữa truyền thống và sự hiện đại. Thông qua sự đa dạng về kiểu dáng và màu sắc, Áo Ngũ Thân không chỉ phản ánh cái đẹp của quá khứ mà còn là sự thể hiện của vẻ đẹp hiện đại, là lựa chọn lý tưởng cho những người yêu Việt phục và muốn gìn giữ giá trị văn hóa dân tộc.
3.6 Áo tứ thân
Đây là loại trang phục truyền thống hàng ngày của người dân Việt Nam xưa. Áo tứ thân gồm hai vạt, bốn tà, dài từ cổ buông xuống dưới đầu gối chừng 20 cm. Áo có hai vạt trước và sau. Vạt trước tách thành 2 tà theo chiều dài. Vạt sau cũng tách làm 2 tà nhưng được khâu vào với nhau hình thành một đường dài gọi là sống áo. Áo này không có khuy, dài và có hai tay áo để xỏ vào khi mặc. Bên trong, con gái mặc yếm, rồi đến chiếc áo cánh mỏng màu trắng tinh và cuối cùng mới là chiếc áo tứ thân khoác bên ngoài.
Mỗi khi nhắc đến Huế thì người ta liên tưởng ngay đến áo ngũ thân duyên dáng. Miền Nam thì áo bà ba gần gũi. Thì miền Bắc chiếc áo tứ thân sẽ là hình ảnh đại diện cho cho sự chân chất, giản dị của người nông dân. Bộ Việt phục này được dùng rất phổ biến cho đến đầu thế kỷ XX.
Cho đến nay, có rất nhiều điểm cách tân và phát minh mới mẻ của những chiếc áo tứ thân mới được ra đời. Do vậy, áo tứ thân nam chính là một ví dụ điển hình cho chiếc áo mang đậm phong cách cổ truyền của người Việt Nam.
4. Lời kết
Trên hành trình tìm kiếm vẻ đẹp truyền thống, bài viết “Khám phá Top 6 Bộ Việt Phục Nổi Bật Đang Làm Mưa Làm Gió Trong Xu Hướng Thời Trang Hiện Đại” đã đưa chúng ta vào một cuộc phiêu lưu thú vị qua Cổ phục Việt Nam qua các thời kỳ. Bằng cách kết hợp tinh tế giữa vẻ đẹp cổ điển và sự hiện đại, những bộ Việt phục đã chứng minh rằng trang phục truyền thống không chỉ là quá khứ mà còn là tương lai của thời trang.
Như vậy, với những gì đã được “Khám phá” trong bài viết này, chúng ta không chỉ nhận thức được giá trị văn hóa dân tộc của trang phục truyền thống mà còn nhận thức được sức mạnh của sự sáng tạo và đổi mới trong ngành thời trang. Việt phục không chỉ là trang phục của ngày hôm nay mà còn là hình ảnh của một quốc gia đang hướng về tương lai với niềm tự hào về quá khứ.
Bài viết có liên quan:
Rộn ràng với 5 xu hướng thời trang Tết 2024 cho các nàng
Top 10 thương hiệu thời trang bền vững & Sự kết hợp hoàn hảo giữa phong cách và trách nhiệm xã hội
Lan tỏa cổ phục trong đời sống hiện tại
Xu hướng phục dựng cổ phục Việt và sự góp sức của giới trẻ
Tác giả: Phan Minh Đức
Mã sinh viên: 20050801
Mã lớp học phần: INE3014_1