Đối với người Việt, tết cổ truyền không chỉ thiêng liêng, mà còn là những ngày trọng đại nhất trong một năm. Dù thành thị hay nông thôn, miền núi hay miền xuôi, đất liền hay đảo xa, trong nước hay mưu sinh xa xứ, cứ Tết đến xuân về là mỗi người lại nhớ về quê hương nguồn cội. Tết Nguyên đán bắt đầu cho việc khởi đầu một năm mới với những điều tốt đẹp nhất, với bao niềm tin và hy vọng một năm mới an lành, may mắn, thành công. Nét văn hoá đặc sắc ngày tết mãi là nét đẹp thiêng liêng và đầy tự hào của người Việt.
Nội dung bài viết
Khám phá nét văn hoá đặc sắc của người Việt Nam
1. Thăm mộ tổ tiên
Theo quan niệm của người Việt, năm mới là sự khởi đầu của mọi điều mới mẻ, mọi thứ đều cần được sửa sang cho mới mẻ, kể cả nơi an nghỉ của ông bà, tổ tiên. Do đó, tảo mộ cuối năm là một việc làm cần thiết để đảm bảo cho phần mộ của ông bà, tổ tiên được sạch sẽ, trang nghiêm.
Tục tảo mộ cuối năm không chỉ là một phong tục phổ biến của người dân Việt Nam mà còn là nét đẹp mang tính dòng tộc rõ nét. Thăm nom và sửa sang phần mộ tổ tiên được ghi rõ ràng và cụ thể trong gia phả như một truyền thống tốt đẹp của dòng họ, để cho con cháu sau này nối tiếp, theo đó mà thực hiện.
Tảo mộ cuối năm còn thể hiện nét đẹp của đạo “hiếu” trong văn hóa Việt Nam. Đây là một trong những đức tính quan trọng nhất của con người Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn, kính trọng đối với những người đã sinh thành, dưỡng dục. Tục tảo mộ cuối năm cũng là dịp để con cháu thể hiện tình yêu thương, đoàn kết giữa những người còn sống với nhau và giữa những người còn sống với những người đã khuất.
“Con người có tổ có tông
Như cây có cội, như sông có nguồn”
Câu tục ngữ đã thể hiện sâu sắc ý nghĩa của tục tảo mộ cuối năm. Đây là một nét đẹp văn hóa cần được gìn giữ và phát huy trong xã hội hiện đại.
Vào dịp Tết, nhà nhà đều tất bật dọn dẹp nhà cửa để đón chào năm mới. Công việc dọn dẹp nhà cửa ngày Tết có ý nghĩa quan trọng, thể hiện sự khởi đầu mới mẻ, tươi sáng của năm mới.
Tất cả các đồ vật trong nhà, từ chén bát, bàn ghế, tủ quần áo,… đều được đem ra lau chùi, sửa sang, sắp xếp lại cho gọn gàng, ngăn nắp.
Đặc biệt, ban thờ tổ tiên là nơi quan trọng nhất trong nhà, cần được lau dọn cẩn thận, trang nghiêm.Việc trang trí nhà cửa ngày Tết cũng được chú trọng không kém. Trên tường nhà thường được treo những câu đối hoặc tranh Tết mang đậm không khí ngày xuân. Trong nhà sẽ được đặt những lọ hoa hoặc chậu hoa tươi thắm với đủ màu sắc, mang hơi thở của mùa xuân. Mâm ngũ quả cũng là một phần không thể thiếu trong trang trí nhà cửa ngày Tết.
Mâm ngũ quả thường được bày biện cẩn thận, thể hiện ước vọng của gia chủ về một năm mới đầy đủ, sung túc.
Trong xã hội hiện đại ngày nay có nhiều truyền thống đã bị mai một nhưng có một giá trị truyền thống vẫn luôn được lưu giữ đó là tục lệ gói bánh chưng, bánh tét ngày Tết.
Đây là một nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu được vào mỗi dịp Tết đến thể hiện sự gắn kết, sum vầy khi các thành viên trong gia đình quây quần bên nồi bánh luộc đang bốc khói nghi ngút ấm cúng.
Đây cũng là việc giữ gìn và phát huy trí sáng tạo của cha ông từ ngàn thời xưa, thể hiện tấm lòng uống nước nhớ nguồn đối với cha ông, khi Hùng Vương thứ 6 quyết định chọn bánh chưng của Lang Liêu làm lễ vật tế tổ tiên.
Bánh chưng là món bánh Tết đặc trưng của các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Tại các tỉnh miền Nam, món bánh phổ biến trong những ngày Tết là bánh tét.
Gói bánh chưng
Tuy khác nhau về tên gọi (bánh chưng, bánh tét), hình dáng (một loại hình vuông, một loại hình trụ tròn), lá gói (một loại gói lá dong, một loại gói lá chuối) nhưng hai loại bánh đều có những điểm chung nhất định như nguyên liệu đều là gạo nếp, thịt lợn, nhân đỗ xanh.
Với sự phát triển của xã hội hiện đại, nhiều gia đình không còn gói bánh chưng, bánh tét nữa mà đặt mua theo yêu cầu.
Cả bánh chưng và bánh tét ngày nay đều trở nên phong phú về kích cỡ và hương vị để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. Bạn có thể lựa chọn cho mình các loại bánh từ to đến nhỏ, vị mặn hay ngọt, nhân thịt hay nhân chay dành cho người ăn chay rất đa dạng.
Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Vào dịp này, người Việt Nam có rất nhiều phong tục tập quán đặc sắc, trong đó có lễ cúng ông Công ông Táo.
Theo truyền thuyết, ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà, còn ông Táo là ba vị đầu rau trông coi việc bếp núc. Hàng năm, cứ vào ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, ông Công ông Táo sẽ lên Thiên đình báo cáo công việc của gia chủ trong suốt một năm qua. Vì vậy, vào ngày này, các gia đình Việt Nam thường cúng ông Công ông Táo để tiễn các vị thần lên trời.
Lễ cúng ông Công ông Táo thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp Âm lịch. Mâm cúng ông Công ông Táo thường có các món ăn truyền thống như: gà luộc, giò chả, canh măng, xôi, chè,… Ngoài ra, trên mâm cúng còn có thêm ba con cá chép tượng trưng cho phương tiện cho ông Táo cưỡi về trời.
Sau khi bày mâm cúng, gia chủ sẽ thắp hương và đọc bài khấn để tiễn ông Công ông Táo về trời. Sau khi hương tàn, gia chủ sẽ hóa vàng mã và thả cá chép ra sông, hồ.
Lễ cúng ông Công ông Táo là một nét đẹp văn hóa của người Việt Nam. Đây là dịp để gia đình cùng nhau sum họp, đoàn tụ và thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần.
Tết Nguyên Đán là một dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Bên cạnh những phong tục truyền thống như ăn Tết, đi chúc Tết, lì xì,… thì thú chơi hoa ngày Tết cũng là một nét đẹp văn hóa đã có từ lâu đời.
Tại Việt Nam, hoa đào là loài hoa đặc trưng của miền Bắc, còn hoa mai là loài hoa đặc trưng của miền Nam. Hai loại hoa này đều mang ý nghĩa tượng trưng cho mùa xuân, cho sự tươi mới, may mắn và hạnh phúc.
Ngoài hoa đào và hoa mai, người Việt Nam còn ưa chuộng nhiều loại hoa khác để chưng trong dịp Tết như hoa cúc, hoa hồng, hoa lan, hoa đồng tiền,… Những loài hoa này đều góp phần làm cho không gian ngày Tết thêm tươi vui, rực rỡ và tràn đầy sức sống.
Không chỉ chưng hoa, người Việt Nam còn có thú chơi cây cảnh ngày Tết. Những loại cây cảnh được ưa chuộng nhất là cây quất cảnh, cây quýt cảnh, cây bưởi tạo hình,…
Những cây cảnh này thường được tạo dáng cầu kỳ, với cành lá xanh tươi, hoa quả mọng nước, mang ý nghĩa tượng trưng cho sự sung túc, may mắn và thành công.
Thú chơi hoa ngày Tết
Cùng với thú chơi hoa và cây cảnh, người Việt Nam còn quan tâm đến việc bày mâm ngũ quả trên bàn thờ. Mâm ngũ quả là một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam, thể hiện mong muốn của gia chủ cho một năm mới an lành, sung túc và may mắn.
Theo quan niệm của người xưa, mâm ngũ quả phải có đủ năm loại quả, tượng trưng cho ngũ hành: Kim (quả cam, quýt), Mộc (quả chuối, lá xanh), Thủy (quả bưởi, quả thanh long), Hỏa (quả hồng, quả lựu), Thổ (quả xoài, quả đu đủ). Tuy nhiên, người miền Bắc và miền Nam lại có những quan niệm khác nhau về việc chọn lựa mâm ngũ quả.
Người miền Bắc không quá khắt khe trong việc chọn lựa mâm ngũ quả, hầu như quả nào cũng có thể bày được. Còn người miền Nam lại kiêng kị những loại quả có tên mang ý nghĩa xấu như cam (cam chịu), lê (lê lết),… và không có vị đắng, cay.
Thú chơi hoa ngày Tết là một nét đẹp văn hóa của người Việt Nam, thể hiện tinh thần yêu thiên nhiên, mong muốn một năm mới an lành, hạnh phúc và may mắn.
Đối với những gia đình Việt có con cháu học tập hay làm việc ở xa thì Tết chính là một dịp đặc biệt nhất trong năm để đoàn tụ gia đình. Đây là nét văn hóa đặc trưng của người dân Việt Nam thể hiện sự đoàn kết, yêu thương của những người cùng một gia đình hay người thân quen.
Bữa cơm tất niên thông thường được tổ chức vào chiều 30 Tết. Lúc này mọi thứ và công việc đã xong xuôi, cả nhà cùng nhau quây quần bên mâm cơm ấm áp ngày cuối năm.
Trong khói hương trầm phảng phất, cả gia đình cùng ngồi ăn cơm và trò chuyện.Mâm cơm ngày tất niên có đủ các món ăn mang đậm hương vị ngày Tết như: Bánh chưng, giò, dưa hành…
Câu chuyện xoay quanh bữa cơm tất niên là việc con cháu báo cáo với ông bà những việc đã làm trong năm, ông bà cha mẹ nhắc nhở con cháu chuyện học hành, làm ăn đến lễ nghĩa, tình cảm, nhắc nhở con cháu những ngày tới đi chúc Tết họ hàng…
Đây cũng là bữa cơm để con cháu thể hiện tấm lòng tôn kính, hiếu thảo với những người đã khuất trong gia đình.
Bữa cơm tất niên là lễ cúng xúc động nhất của mỗi gia đình Việt. Sau một năm làm lụng vất vả, mưu sinh, những người con xa quê lại trở về quây quần quanh mâm cơm tất niên, kể cho nhau nghe chuyện đời, chuyện nghề, chuyện mưu sinh khó nhọc.
Dù mâm cỗ cuối năm đầy đủ cao sang, hay nghèo khó, thì mỗi người vẫn đong đầy tình yêu thương. Mỗi địa phương nghi thức cúng khác nhau, nhưng dù người Bắc hay Nam, người miền Trung hay miền Tây sông nước, bữa cơm tất niên bao bao giờ cũng trân trọng, nghĩa tình.
Bao giận hờn, oán trách được trút bỏ; bao mưu sinh nhọc nhằn gác lại vào dĩ vãng; chúc nhau bước sang một năm mới sức khỏe, làm ăn phát đạt, cuộc sống an lành, gặp nhiều may mắn.
Bữa cơm tất niên là nét đẹp văn hoá không thể thiếu dịp Tết
Lễ đón giao thừa được coi là thời điểm linh thiêng và quan trọng nhất trong năm của mọi gia đình.
Giây phút thiêng chào đón thời khắc trời đất giao hòa, âm dương hòa quyện để vạn vật và chúng sinh có thêm năng lượng tạo xây sức sống mới cùng biết bao hy vọng, cầu mong về một năm mới an khang, mùa màng tươi tốt, con người bình yên may mắn và thành đạt, được thể hiện qua các hành vi thực hành nghi lễ trang trọng trước ban thờ tổ tiên và các thần linh.
Nét đẹp văn hóa từ giây phút giao thừa như muốn thể hiện ý nghĩa biểu trưng cho truyền thống hiếu kính với các bậc tiền nhân trong quá khứ với các bậc sinh thành trong hiện tại và bộc lộ lời nguyện cầu về một năm mới tốt lành, an khang thịnh vượng cho con cháu.
Cũng xuất phát từ thời điểm giao mùa linh thiêng này con cháu từ khắp các gia đình lại tỏa ra bốn phương, ríu rít bên nhau hành hương đến các điểm tâm linh, xin lộc, xin hoa, cầu phúc, cầu tài, hướng về năm mới với biết bao hy vọng tốt đẹp.
Thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới trong ngày 30 Tết được coi là thời điểm quan trọng trong năm và thường được gọi là giao thừa.
Trong khoảnh khắc giao thừa thiêng liêng và hân hoan của lòng người, người dân Việt Nam trên khắp mọi nơi không quên các hoạt động chào đón thời khắc đất trời giao hòa, âm dương hòa quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới.
Ý nghĩa của lễ cúng giao thừa là cầu nguyện cho gia đình một năm mới với nhiều điều may mắn, tốt lành, bình an. Nó cũng thể hiện truyền thống hiếu kính với các đấng sinh thành, kế thừa và tôn trọng các yếu tố tâm linh từ ngàn đời xưa (thiên binh, thiên tướng, ông địa).Hoạt động đón giao thừa diễn ra phổ biến nhất trên cả nước đó là bắn pháo hoa.
Vào thời khắc giao thừa, các địa phương trên toàn quốc đều tổ chức màn bắn pháo hoa hoành tráng kéo dài 15 phút ở nhiều địa điểm.Ý nghĩa của hoạt động này là kết thúc năm cũ, hi vọng cho một năm mới làm ăn thịnh vượng, nhiều may mắn, tài lộc và hạnh phúc. Hoạt động này thu hút rất đông các bạn trẻ và các gia đình.
Họ trao nhau những cái nhìn trìu mến, những nụ cười hạnh phúc dưới pháo hoa như một lời ước hẹn gắn bó, yêu thương và luôn bên nhau như phút bắt đầu cho đến phút kết thúc của 1 năm hay 1 cuộc đời.Gia đình quây quần đón giao thừa
Chuẩn bị cho lễ cúng giao thừa ngoài trời là nét đẹp văn hoá thiêng liêng của người Việt
Chúc Tết, Mừng tuổi: Là một nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt. Chẳng ai nhớ tục mừng tuổi chính thức có từ thời gian nào, song trải qua thăng trầm của lịch sử nó đã trở thành nét đẹp nhân sinh hướng thiện trong tâm thức mỗi người.
Chúc tết và mừng tuổi không nhất thiết lễ nhiều vật trọng đắt tiền mà chủ yếu mang tinh thần tượng trưng. Có thể là đồng tiền mới giá trị không cao, cũng có thể là bao chè, đồng bánh chưng, tấm áo mới.
Con cái chúc tết mừng tuổi bố, mẹ ông bà thể hiện sự hiếu nghĩa, quí trọng, đáp đền công ơn sinh thành dưỡng dục, sống khỏe, sống lâu.
Ông bà, bố mẹ chúc tết, mừng tuổi con cháu thể hiện sự yêu thương đùm bọc, mong học hành tiến bộ, ngoan ngoãn và trưởng thành. Người thân, hàng xóm chúc tết mừng tuổi nhau thể hiện mối quan hệ tôn trọng, thân cận, giao hòa trong cuộc sống.
Chúc tết, mừng tuổi cũng là dịp để mỗi người thể hiện sự quan tâm, chăm sóc, động viên nhau, gạt bỏ những tật hư, việc xấu, điều gở, bước sang một năm mới với tinh thần phấn chấn.
Ba ngày đầu năm mới được coi là ba ngày quan trọng nhất. Vào những ngày này mọi công việc đều được gác lại. Người người nhà nhà sẽ đi về nội, ngoại thăm hỏi ông bà, cha mẹ cũng như họ hàng hai bên, người thân và thầy cô giáo.
Con cháu nói những lời chúc sức khỏe và tốt lành đến ông bà, cha mẹ, thầy cô và những người lớn tuổi. Người lớn sẽ chúc lại các cháu và kèm theo đó là lì xì cho tuổi mới thêm sức khỏe và may mắn, niềm vui.
Chúc Tết thực sự đã trở thành nếp sống, truyền thống bao đời của người Việt vào dịp Tết.
Nó thể hiện lòng hiếu thảo, sự tri ân của các thế hệ sau với ông bà, cha mẹ và thầy cô, đúng với truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc từ ngàn đời.Lì xì đầu năm – nét văn hoá đặc sắc ngày tết
Xông đất đầu năm là phong tục được cha ông ta lưu truyền từ rất lâu cho đến nay vẫn còn được duy trì thực hiện. Người ta tin rằng người xông đất đầu năm có ảnh hưởng đến vận mệnh của gia chủ trong cả năm đó nên người xông đất được coi là khá quan trọng.
Tuy nhiên xông đất không có một chuẩn mực chung hay quy phạm chung nào trên cả nước.
Thời điểm xông đất là sau thời khắc giao thừa trở đi. Những gia đình Việt Nam không quá cầu kì thì cũng luôn mong muốn người xông đất là người vui vẻ, rộng rãi để gia đình có một năm may mắn, sung túc. Tại những gia đình kinh doanh, giao thiệp nhiều… người ta rất chú ý đến vấn đề này.
Người xông đất là người đầu tiên đặt chân đến gia đình, là nam giới (theo quan điểm nam giới là trụ cột gia đình), trang phục không quá cầu kì nhưng đảm bảo sạch sẽ gọn gàng, mang theo những lời chúc tốt đẹp, nụ cười thật tươi biểu hiện cho một năm mới nhiều niềm vui, thịnh vượng.
Người ta cũng chú ý đến tuổi của người xông đất. Ngũ hành của gia chủ và người xông đất phải tương hợp hay tránh rơi vào tứ hành xung theo quan điểm duy tâm. Người Việt cũng không muốn những người có đạo đức kém, tiền án, tiền sự, những người đang có tang hay chuyện buồn gia đình đến xông đất vì quan niệm năm mới mọi thứ phải mới mẻ và vui vẻ.
Xông đất được coi là nét văn hóa đặc trưng ngày Tết mà trên khắp cả nước hiện nay vẫn lưu truyền và tin tưởng. Nó thể hiện khát vọng và niềm tin của người Việt vào một ngày mai tốt đẹp, may mắn, thịnh vượng hơn.
Tục xông đất và trao quà mừng tuổi cũng là nét đẹp văn hóa của người dân Việt vào buổi sớm đầu năm. Tuân thủ những “phép tắc” bất thành văn từ quá khứ cha ông, con cháu hiện thời chọn mời người xông đất hợp tuổi hợp mệnh, cầu chúc năm mới may mắn, sung túc trong mọi hoàn cảnh, ăn nên làm ra, học hành tấn tới.
10. Đi lễ chùa đầu năm – nét văn hoá đặc sắc ngày tết
Phần lớn người dân Việt Nam đi lễ chùa theo truyền thống gia đình. Từ đời này qua đời khác, với những nhà theo đạo Phật từ lâu thì việc đi lễ chùa đã trở thành một hoạt động thường ngày. Bất cứ ai khi đến chùa đều mong tìm sự bình an cho gia đình, nghiệm ra những Nhân quả thông qua giáo lý nhà Phật.
Từ đó có thể dạy lại cho con cháu sống tốt hơn, hướng thiện hơn. Về nơi cửa Phật, giữa không gian thanh tịnh, mùi khói nhang, sắc màu của đèn hoa, mỗi chúng ta sẽ cảm thấy lòng mình trở nên nhẹ nhàng, thanh thản hơn.
Phong tục đi lễ chùa trong những ngày đầu của năm mới là một nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống mỗi người Việt.
Đi lễ chùa đầu năm không chỉ là để cầu xin một năm mới may mắn, phúc lộc và tỏ tấm lòng thành kính của mình đối với đức Phật, tổ tiên. Tục lệ đó đã qua hàng ngàn năm được coi như một nét đẹp văn hóa ẩm thực truyền thống, mang bản sắc văn hóa vùng, miền, tưởng như không thể nào thiếu được.
Đi lễ chùa đầu nămĐi chùa đầu năm – nét văn hoá thiêng liêng
Tết là dịp để mọi người nhìn lại năm cũ, chào đón năm mới và nghỉ ngơi, sum họp gia đình với nhiều phong tục tốt đẹp. Tết Nguyên Đán (hay còn gọi là Tết, Tết cổ truyền, Tết âm lịch) được coi là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt và các nước theo lịch âm lịch.
Ðón Tết, vui Tết, đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc của người dân Việt Nam với nhiều giá trị nhân bản văn hóa tinh thần sâu sắc, một lẽ sống bản ngã tự nhiên in sâu vào tâm thức người Việt.Trên đây là những nét văn hóa đẹp nhất ngày Tết Nguyên Đán của người Việt vẫn được lưu giữ cho tới ngày nay.
Là thế hệ trẻ, chúng ta phải có trách nhiệm giữ gìn và bảo tồn các nét văn hóa này cho thế hệ sau để kế thừa và phát huy hơn nữa trí sáng tạo, tài hoa của cha ông. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn khám phá và hiểu hơn nữa về nét đẹp văn hoá ngày Tết của người vIệt nam. Chúc các bạn có một dịp Tết thật sum vầy, đầm ấm và trọn vẹn bên gia đình và những người thân yêu!
.jpg)
(4).png)
